Gian nan giảm sinh con thứ 3 tại Hà Tĩnh

Mặc dù cô con gái đầu năm nay đã học lớp 6, cô con gái thứ hai học lớp 2, nhưng gia đình chị Nguyễn Thị H ở Tân Lộc, Lộc Hà vẫn cố gắng sinh thêm một cháu trai nữa để nối dõi tông đường. Chị H chia sẻ: “Chồng tôi là tộc trưởng trong gia đình, đi đâu ai cũng hỏi han và động viên tôi cố gắng sinh thêm đứa con nữa cho được một cháu trai. Giờ đây gia đình tôi đã toại nguyện được như mong muốn”.Theo ông Biện Lương Hiền - Giám đốc Trung tâm Dân số- KHHGĐ Lộc Hà, không phải bây giờ mà “điểm nóng” sinh con thứ 3 ở huyện Lộc Hà đã tồn tại nhiều năm nay. Việc khắc phục tình trạng này đã được chính quyền đặc biệt quan tâm, nhưng tỷ lệ sinh con thứ 3 vẫn chuyển biến không đáng kể, năm 2017 là 34,68%, năm 2018 gần 34% và 9 tháng đầu năm 2019 là 36.82%, tăng 3,56% so với cùng kỳ năm 2018.

Không chỉ huyện Lộc Hà, nhiều huyện cũng tăng đột biến tỷ lệ sinh con thứ 3 trong những năm gần đây. 9 tháng đầu năm 2019, tỷ lệ sinh con thứ 3 tại thị xã Hồng Lĩnh là 29.01%, Nghi Xuân là 28.46%, Hương Khê 27.93%, Kỳ Anh 32.43%. Theo báo cáo của ngành dân số Hà Tĩnh, số trẻ sinh ra toàn tỉnh 9 tháng đầu năm 2019 là 12.720 cháu, trong đó số trẻ là con thứ 3 trở lên là 3.845 cháu, tương đương tỷ lệ sinh trên 2 con là 30.23%, tăng 4,62% so cùng kỳ 2018. Đây thực sự là những thách thức đặt ra cho ngành dân số và chính quyền trong kiểm soát tỷ lệ sinh.

Thời gian qua, ngành dân số đã có nhiều biện pháp tuyên truyền, lồng ghép các đề án, chương trình với mục đích nâng cao nhận thức cho người dân về việc thực hiện chính sách dân số song nỗ lực của ngành thực sự không dễ dàng. Tâm niệm cuộc sống khá giả thì nên sinh thêm con, nhất là sinh cho được con trai để nối dõi tông đường đang là nguyên nhân cốt lõi dẫn đến tăng tỷ lệ sinh con thứ 3 ở tất cả địa phương trong tỉnh. Tại một số địa phương sau khi đã cán đích nông thôn mới thì bắt đầu có sự biến động về tỷ lệ sinh con thứ 3, ảnh hưởng không nhỏ đến tiêu chí văn hóa của làng xã. Qua đó cũng đã cho thấy tâm lý thỏa mãn, thiếu ý thức xây dựng và củng cố xã chuẩn của một số người dân là khá rõ.

Bác sĩ Bùi Quốc Hùng – Chi cục trưởng Chi cục Dân số- KHHGĐ cho biết: Do không phù hợp với tình hình thực tiễn nên Quyết định 77/2014/QĐ-UBND ngày 12/11/2014 của UBND tỉnh về xử lý vi phạm sinh con thứ 3 đã được bãi bỏ trong năm 2017, song những quy định trong xử lý đảng viên sinh con thứ 3 vẫn được thực thi. Thế nhưng nhiều người, trong đó có cán bộ và đảng viên lại nhầm tưởng hoặc cố tình hiểu sai nhà nước không hạn chế sinh đẻ nữa để vi phạm chính sách dân số. Ngày 25/10/2017, Nghị quyết 21-NQ/TW của BCH trung ương về công tác dân số trong tình hình mới được ban hành đã trở thành kim chỉ nam cho công tác dân số của tỉnh Hà Tĩnh. Trong Nghị quyết 21 đề cao tính tiên phong, gương mẫu của cán bộ đảng viên trong thực hiện chủ trương chính sách về dân số, nhất là sinh đủ 2 con. Đối với người dân, Nghị quyết nêu rõ là cần tiếp tục vận động mỗi cặp vợ chồng nên có 2 con, đảm bảo quyền và trách nhiệm trong việc sinh con và nuôi dạy con tốt. Khuyến khích người dân ở vùng có mức sinh thấp nên sinh đủ 2 con còn các tỉnh có mức sinh cao như Hà Tĩnh thì mỗi gia đình nên có 2 con và tiếp tục nâng cao chất lượng dân số.

Cũng theo bác sĩ Hùng, giai đoạn này ngành đang chuyển chức năng, nhiệm vụ công tác dân số từ UBND cấp xã về trạm y tế cũng là một trong những nguyên nhân chính tăng tỷ lệ sinh con thứ 3.  Ở các xã, số cán bộ công tác lâu năm, có kinh nghiệm nay thôi không làm nhiệm vụ dân số và bàn giao cho đội ngũ mới (viên chức dân số trạm y tế). Trên 50% cộng tác viên ở thôn nghỉ việc và bàn giao cho người mới. Tại mỗi trạm y tế có 01 viên chức chuyên môn y tế phụ trách công tác dân số. Đội ngũ này tuy đã được tập huấn nhưng kỹ năng nghề nghiệp còn non, vì còn phụ trách các lĩnh vực khác ở trạm nên thời gian giành cho công tác dân số còn quá ít.

Để tập trung giảm tỷ lệ sinh con thứ 3, Ngành Dân số Hà Tĩnh thời gian qua đã tập trung đẩy mạnh các chiến dịch Chăm sóc sức khỏe sinh sản nhằm nâng cao sức khỏe bà mẹ và tuyên truyền các chính sách dân số một cách sâu rộng. Từ đó hàng năm có hàng ngàn cặp vợ chồng được thực hiện các biện pháp tránh thai hiện đại. Hình thành thêm nhiều các câu lạc bộ không sinh con thứ 3, tổ chức các đợt biểu dương các cặp gia đình sinh con một bề, các mô hình câu lạc bộ nuôi con khỏe, dạy con ngoan. Ngành cũng tăng cường chỉ đạo, giám sát các huyện, thị xã, thành phố tập trung cao độ thực hiện đạt chỉ tiêu kế hoạch của năm 2019, đặc biệt là các chỉ tiêu biện pháp tránh thai lâm sàng, tạo tiền đề thực hiện giảm sinh, giảm sinh trên hai con năm 2020 và những năm tiếp theo. Ngành cũng đã tăng cường công tác tập huấn nghiệp vụ dân số cho 262 cán bộ phụ trách công tác dân số cấp xã vừa được kiện toàn theo Nghị quyết 94/2018/NQ-HĐND của Hội đồng nhân dân tỉnh.

Xác định mục tiêu thực hiện tốt công tác dân số- KHHGĐ là giải pháp quan trọng nâng cao chất lượng cuộc sống cho mỗi người dân, góp phần ổn định phát triển kinh tế,  xã hội mỗi địa phương. Vì vậy hơn lúc nào hết giai đoạn này công tác dân số tỉnh Hà Tĩnh cần sự chỉ đạo và vào cuộc quyết liệt của các cấp, các ngành từ tỉnh đến cơ sở, trong đó vai trò nòng cốt của những người làm công tác Dân số- KHHGĐ có ý nghĩa hết sức quan trọng và mỗi người dân cần nâng cao nhận thức trách nhiệm của mình về thực hiện chính sách dân số nhằm đáp ứng nhu cầu ổn định và nâng cao chất lượng dân số trong tình hình mới.

Ngân Khánh - Minh Th